خرید خودرو
راهنمای تبدیل خودرو به سیستم دوگانه‌سوز
از سال‌های میانی دهه۷۰ شمسی، خودروهای گازسوز به بازار ایران راه یافته‌اند. در ابتدا سوخت CNG به‌عنوان اولین گزینه معرفی شد و به‌تدریجاز LPG نیز به این سیستم اضافه گردید. در سال‌های اخیر، کمپین‌های گسترده‌ای برای ترغیب مردم به خرید خودرو دوگانه‌سوز و تبدیل خودروهای بنزینی به گازسوز انجام شده است. هدف اصلی این اقدامات، کاهش مصرف بنزین و آلایندگی ناشی از آن در کنار افزایش بهره‌وری از گاز طبیعی می‌باشد. فرآیند تبدیل خودرو به سیستم دوگانه‌سوز با روش‌های ساده‌ای انجام می‌شود که در دو دهه اخیر با بهبودهایی همراه بوده است.
فرآیند گازسوز کردن خودرو
برای گازسوز کردن خودروهای بنزینی، استفاده از کیت‌های مخصوص الزامی است، این مجموعه شامل تمام قطعات مورد نیاز برای این فرآیند می‌باشد. اجزای تشکیل‌دهنده این کیت شامل تجهیزات الکترونیکی و همچنین مخزن و لوله‌های مرتبط است. یکی از بخش‌های مهم دیگر کیت، سیستم انتقال و تنظیم گاز به داخل موتور خودرو است. شایان ذکر است که این قطعات در خودروهای CNG و LPG مشابه هستند، هرچند ساختار آنها ممکن است متفاوت باشد.
نصب مخزن گاز
در مراحل تبدیل، نصب مخزن و قطعات مربوط به آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مخزن معمولاً در زیر خودرو یا درون صندوق عقب قرار می‌گیرد و از طریق لوله‌های باریک مسی و آلومینیومی به رگولاتور سوخت متصل می‌شود. برای این کار از پایه‌های مخصوص وجود دارد که برای تمام ابعاد مخازن طراحی شده‌اند و مخازن با ابعاد مختلف به‌طور متناسب با نوع خودرو انتخاب می‌شوند.
مخازن CNG عموماً از فولاد ساخته می‌شوند که باعث ایجاد وزن بیشتری می‌شود. اما مخازن کامپوزیتی نیز وجود دارند که وزن کمتری دارند، هرچند که کاربرد آنها چندان فراگیر نیست. مخازن LPG به دلیل فشار پایین‌تر، وزن و قیمت مناسب‌تری دارند.
محل نصب نازل سوخت‌گیری (که به نام پُرکن شناخته می‌شود) می‌تواند بر روی بدنه یا درون محفظه‌های مختلف خودرو قرار گیرد تا سوخت از ایستگاه به مخزن منتقل شود.
سیستم الکتریکی و سیم‌کشی
بخش دیگری از کیت گازسوز شامل اجزای مربوط به سیستم الکتریکی است. این اجزا شامل سیم‌ها، سوئیچ‌های تغییر وضعیت سوخت و کنترل‌کننده‌ها می‌باشد. این بخش به‌منظور ایجاد ارتباط مناسب برای پاشش گاز به داخل موتور طراحی شده است.
اجزای مکانیکی
گاز پس از ورود از مخزن و با دستورات الکترونیکی به رگولاتور سوخت می‌رسد که در آن فشار کاهش می‌یابد. همچنین برای جلوگیری از یخ‌زدن، این گاز توسط گردش آب گرم می‌شود. این بخش شامل نمایشگر فشار گاز، لوله‌ها، شیرهای الکتریکی و نازل‌های سوخت است. در نسل اول کیت‌های دوگانه‌سوز، از میکسر در ورودی هوا استفاده می‌شد و گاز پس از ترکیب با هوا، به موتور می‌رسید. اما در نسل‌های جدید از سیستم MPFI بهره گرفته می‌شود که به هر سیلندر نازل جداگانه‌ای متصل شده است.
تفاوت CNG و LPG
هرچند در ایران به‌طور رسمی از CNG برای خودروها استفاده می‌شود و LPG به‌صورت غیرمجاز حراج می‌شود، اما در کشورهای دیگر گاز LNG نیز به کار می‌رود. CNG همان گاز شهری است که به‌صورت فشرده در مخازن خودرو ذخیره می‌شود و LPG گاز مایع است که در گذشته برای پخت‌وپز مورد استفاده قرار می‌گرفت. LNG، گاز CNG به‌صورت مایع است که خطرات کمتری دارد و در برخی از کشورها برای خودروهای تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ثبت‌نام برای تبدیل خودرو به دوگانه‌سوز
برای انجام فرآیند تبدیل، خودروها می‌توانند به پلت‌فرم‌های دولتی یا مراکز معتبر مراجعه کنند. در روش دولتی، امکان دریافت یارانه وجود دارد که با کاهش مصرف بنزین همراه است، در حالی که در روش شخصی این تسهیلات موجود نیست.
نگهداری و تعمیر خودروهای گازسوز
تمامی اجزای مربوط به سیستم‌های LPG و CNG قابل تعمیر هستند به‌جز مخزن که تعمیر آن خطرناک است. کمترین خرابی‌ها معمولاً در بخش مکانیکی مشاهده می‌شوند؛ مانند نقص در فیلترها یا خرابی شیرآلات. ایرادات برقی همچون خرابی دکمه تغییر وضعیت نیز ممکن است وجود داشته باشد.
سلامت سیستم الکتریکی در خودروهای دوگانه‌سوز
یکی از مهم‌ترین نکات در تبدیل خودرو که باید مورد توجه قرار گیرد، سلامت سیستم روشنایی و جرقه‌زنی است. این سیستم نسبت به بنزین در زمان کار با گاز حساس‌تر است و ممکن است مشکلاتی چون کاهش قدرت و ایجاد دوده سیاه را بوجود آورد.
وضعیت خودروهای گازسوز در دیگر کشورها
برخلاف تصورات رایج، خودروهای دوگانه‌سوز در بسیاری از کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکایی وجود دارند و برخی از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده خودرو نظیر ایویکو، مدل‌های استفاده از سوخت LNG را عرضه کرده‌اند. سیستم گازسوز کردن خودروهای بنزینی نیز در سایر کشورها متداول است.
هزینه تبدیل خودرو به دوگانه‌سوز
هزینه این فرآیند بین۴ تا۸ میلیون تومان متغیر است، که عواملی مانند نوع مخزن و کیت در تعیین این هزینه مؤثرند. دولت نیز برای ترغیب مالکان، مشوق‌هایی در نظر گرفته که موجب صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود.
مزایای خودروهای دوگانه‌سوز
خودروهای دوگانه‌سوز به دلیل داشتن سیستم سوخت دوم، طول عمر بالاتری دارند و خطر زمین‌گیر شدن در صورت بروز مشکل در یکی از سیستم‌ها کاهش می‌یابد.
همچنین هزینه‌های سوخت با استفاده از گاز CNG به طرز چشمگیری کمتر از بنزین است که این به نفع مالکان خواهد بود.
تعداد بیشتر خودروهای گازسوز به کاهش مصرف بنزین و در نتیجه کاهش هزینه‌های تولید آن کمک خواهد کرد، در عین حال آلودگی ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهد.
معایب دوگانه‌سوز کردن خودرو
نصب مخزن گاز می‌تواند وزن خودرو را افزایش دهد و فضای بارگیری را کاهش دهد. همچنین، گاز CNG و LPG ممکن است به موتور آسیب بزنند و می‌توانند منجر به کاهش قدرت موتور شوند. هزینه‌های نگهداری نیز می‌توانند به بار مالی مالک افزوده شوند.
دلیل ممنوعیت LPG برای خودروها
قیمت بالای تولید LPG و نیاز آن برای مصارف تخصصی مانند جوشکاری سبب محدودیت استفاده از آن در خودروها شده است، دولت همواره به استفاده از CNG که در دسترس‌تر است، تشویق می‌کند.
دلایل دولت برای تشویق گازسوز کردن خودروها
دولت ایران در راستای کاهش هزینه‌ها و بهره‌وری از منابع زیرزمینی، روند استفاده از CNG را تشویق می‌کند. این سوخت نه تنها در قیمت نسبت به بنزین مناسب‌تر است، بلکه بخاطر عدم قابلیت ذخیره‌سازی، باید به سرعت به مصرف برسد.
در نهایت، گاز CNG به‌عنوان یک سوخت پاک‌شونده، گزینه مناسبی برای کاهش آلودگی و بهینه‌سازی مصرف انرژی می‌باشد.
نتیجه‌گیری
مشکلات گذشته خودروهای دوگانه‌سوز به‌واسطه تغییرات فنی به میزان زیادی حل شده و کیت‌های امروزی عملکرد بهتری دارند. با کاهش آلایندگی و هزینه‌های تولید بنزین، خودروهای گازسوز به عنوان مصرف‌کنندگان بهینه در کشور ما محسوب می‌شوند.
سؤالات متداول
چرا باید خودرو را به سیستم دوگانه‌سوز تبدیل کرد؟
تبدیل خودرو به دوگانه‌سوز باعث کاهش هزینه سوخت، افزایش پیمایش و کاهش آلایندگی ناشی از سوخت‌های فسیلی می‌شود.
آیا همه خودروها قابلیت دوگانه‌سوز شدن دارند؟
بله، اما بسته به نوع خودرو و سیستم آنها ممکن است نیاز به تجهیزات خاصی برای این فرآیند باشد.
آیا هزینه گازسوز کردن خودرو مقرون به صرفه است؟
با توجه به کاهش هزینه‌های سوخت و تسهیلات دولت، اغلب مالکان بیمه‌می‌کنند که هزینه اولیه تبدیل در طول زمان جبران خواهد شد.
