
در دهههای 60 و 70 میلادی، استفاده از گاز نیتروژن در تایرهای هواپیماهای نظامی و تجاری برای نخستین بار آغاز شد. این انتخاب دلایل متعددی داشت؛ اولاً به دلیل عدم وجود رطوبت در نیتروژن، از زنگزدگی داخلی چرخها جلوگیری میشود. همچنین نیتروژن با حفظ ثبات حجمی و فشاری در دماهای شدید و ارائه ایمنی بیشتر در ارتفاعات بالا یا شرایط پرفشار، بهبود عملکرد تایرها را به همراه دارد.
در دهه 80 میلادی، تیمهای فرمول یک و نسکار به تدریج به استفاده از نیتروژن در سیستمهای خود روی آوردند. این گاز به خاطر تواناییاش در حفظ فشار لاستیک در هنگام شتابگیری سریع و زمانی که دما به شدت افزایش مییابد، مورد توجه قرار گرفت.
از اواخر دهه 90 میلادی و به طور ویژه در دهه 2000، برندهای معتبر نظیر میشلن، بریجستون و گودیر به ترویج استفاده از نیتروژن در لاستیکهای خودروهای سواری پرداختند. این روش ابتدا در خودروهای لوکس و همچنین ناوگان حمل و نقل عمومی به کار گرفته شد.
تفاوت نیتروژن با هوای عادی در لاستیک:
در شرایط عادی، لاستیکها با هوای فشرده پر میشوند که محتویات آن را 78 درصد نیتروژن، 21 درصد اکسیژن و 1 درصد سایر گازها تشکیل میدهد. اما در زمان باد کردن لاستیک با نیتروژن، این هوا به طور عمده تصفیه شده و تقریباً 93 تا 99 درصد آن از نیتروژن خالص تشکیل میشود. نیتروژن به عنوان یک گاز بیبو، بیرنگ و خشک شناخته میشود.
تاثیر نیتروژن تایر در شرایط مختلف:
نگهداری فشار مناسب تایر در بازه ایدهآل میتواند بهطور غیرمستقیم باعث کاهش صداهای ناشی از حرکت تایر شود، اما تاثیری مستقیم و ملموس ندارد. عوامل متعددی همچون طرح آج، نوع و کیفیت متریال، وضعیت سطح جاده، تعادل چرخها و فشار تایرها در تولید این صداها نقش مهمی ایفا میکنند.
نیتروژن به طور مستقیم بر نرمی تایر تأثیری ندارد، زیرا این ویژگی به طراحی تایر، اظهار نظر در مورد مواد اولیه و ساختار دیواره مربوط میشود. با این حال، از آنجا که نیتروژن میتواند فشار باد را در دامنه بهینه حفظ کند، به حفظ نرمی یکنواخت تایر کمک میکند.
پنچری تایر معمولاً به دلیل ورود اشیایی نظیر میخ، سنگ یا پارگی به داخل تایر رخ میدهد. هرچند که نیتروژن نمیتواند بهطور کامل از بروز این مشکلات جلوگیری کند، اما در مواردی که پنچری به آرامی اتفاق میافتد، خروج نیتروژن از تایر ممکن است آهستهتر از خروج هوای معمولی باشد. این امر به خاطر اندازه بزرگتر مولکولهای نیتروژن است که باعث کاهش سرعت نشت میشوند.
مزایای استفاده از نیتروژن در لاستیک خودرو
ثبات بیشتر فشار تایر
نیتروژن نسبت به هوا دارای نوسانات دمایی کمتری تحت تأثیر عواملی مانند تابش خورشید، ترمزهای ناگهانی و سرمای شدید است. از این رو، فشار تایرها با استفاده از نیتروژن پایداری بیشتری خواهد داشت و این امر نیاز به تنظیم مکرر باد را کاهش میدهد.
کاهش فرسودگی لاستیک و رینگ
رطوبت متوسط در هوا میتواند باعث زنگزدگی درونی رینگ و کاهش طول عمر لاستیکها شود.
افزایش عمر لاستیک
کاهش نوسان در دما و فشار باعث میشود که ترکخوردگی و سایش تایرها به حداقل برسد.
مصرف سوخت کمتر (نسبی)
نگهداری فشار مناسب تایرها میتواند باعث کاهش اصطکاک با سطح زمین شود، که در نهایت به صرفهجویی قابل توجهی در مصرف سوخت در طولانیمدت منجر میشود.
امنیت بیشتر در شرایط خاص
در زمینه مسابقات اتومبیلرانی، صنایع هوافضا و کاربردهای صنعتی، هوای معمولی به دلیل اکسیژن موجود در آن، خطر انفجار بیشتری نسبت به نیتروژن ایجاد میکند.
معایب استفاده از نیتروژن در لاستیک خودرو
- هزینه بیشتر
- دسترسی محدود
- تاثیر محدود برای رانندگی عادی
- نیاز به دستگاه برای پر کردن و تخلیه کامل باد قبلی
در چه مواردی از نیتروژن استفاده کنیم؟
در شرایط رانندگی روزمره شهری، استفاده از نیتروژن در تایرها چندان حیاتی به نظر نمیرسد. اما در سفرهای طولانی بین شهری و به ویژه در دماهای بالا، نیتروژن میتواند مزایای زیادی ارائه دهد. در خودروهای مسابقهای و همچنین در برخی صنایع خاص، استفاده از نیتروژن برای بهبود عملکرد و ایمنی تایرها امری اجتنابناپذیر است.